Nano bạc đang dẫn đầu xu hướng cho chất sát khuẩn có hoạt tính mạnh mẽ mà ít tạo ra độc tính với con người. Tuy mang nhiều tiềm năng ứng dụng nhưng hiện nay vẫn chưa có tiêu chuẩn nào cho Nano bạc chuẩn hóa để sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe. Trong tình trạng các sản phẩm y tế có chứa Nano bạc ngày càng phổ biến cần xây dựng bộ tiêu chuẩn để sử dụng Nano bạc chuẩn hóa an toàn và cho hiệu quả kháng khuẩn tốt nhất.
Nhu cầu sử dụng Nano bạc chuẩn hóa trong các sản phẩm khử trùng hiện nay
Tổ chức Y tế Thế giới WHO đánh giá Việt Nam là một trong các nước có tình trạng kháng kháng sinh trầm trọng nhất hiện nay. Những năm gần đây, bắt kịp xu hướng thế giới Nano bạc được sử dụng để thay thế một phần các chất kháng khuẩn truyền thống trong lĩnh vực y tế.
Với hoạt tính ức chế sự phát triển của vi khuẩn, từ xa xưa bạc được sử dụng như chất kháng khuẩn tự nhiên để bảo quản lương thực, thực phẩm khỏi nấm mốc, vi khuẩn làm hỏng. Cùng với sự phát triển của khoa học kĩ thuật, con người có kiến thức đầy đủ về khả năng tiêu diệt vi khuẩn của bạc nên những chế phẩm chứa bạc được đưa vào sử dụng rộng rãi hơn. Có thể kể đến như:
- Dung dịch nhỏ mắt có chứa bạc dùng để điều trị bệnh về mắt ở trẻ sơ sinh. Dung dịch bạc nitrat (40-95%) sử dụng bên ngoài trên mụn cóc, verruca, u hạt rốn, tạo hạt quá mức mô, bán manh và dung dịch bạc sulphadiazine (1%) trong điều trị dự phòng nhiễm trùng ở các ca cấy ghép và điều trị vết thương bỏng…
- Dạng keo bạc được sử dụng ở dạng tiêm để điều trị bệnh viêm khớp, các bệnh đường hô hấp, cúm, viêm phổi…; dưới dạng uống điều trị các bệnh đường tiêu hóa, loét dạ dày….Đối với các bệnh viêm phổi do nhiễm vi khuẩn kháng thuốc Staphylococcus, Streptococcus, Klebiella và nấm các bác sĩ trước kia đã từng cho bệnh nhân uống dung dịch keo bạc…
Đi theo xu hướng phát triển của công nghệ nano để tạo ra nguồn nguyên liệu với những đặc tính ưu việt hơn, dạng Nano bạc ra đời và được ứng dụng trong nhiều ngành công nghệ khác nhau. So với ở dạng bạc thông thường, Nano bạc đã tăng cường hiệu lực và hạn chế nhiều tác dụng không mong muốn nên Nano bạc chuẩn hóa được ứng dụng nhiều hơn trong các sản phẩm y tế cần khả năng diệt khuẩn mạnh.
- Nano bạc chuẩn hóa được phủ trong các thiết bị cấy ghép như ống thông catheter, đặt stent tim mạch để ngăn ngừa nhiễm khuẩn và để giảm phản ứng viêm.
- Nano bạc có ứng dụng trong nhiều phương chẩn đoán và điều trị bệnh ung thư
- Nhờ khả năng tiêu diệt vi khuẩn, virus, nấm, ký sinh trùng, Nano bạc chuẩn hóa có trong nhiều sản phẩm giúp phòng và điều trị các nhiễm khuẩn trên hô hấp ,trên da, niêm mạc, răng miệng có thể kể đến như băng gạc vết thương, nước súc họng, súc miệng, kem bôi ngoài da, dung dịch vệ sinh…
Trong bối cảnh các tác nhân gây bệnh có nhiều biến đổi sinh ra chủng kháng thuốc, quá trình nghiên cứu các thuốc mới cần nhiều nguồn lực cả thời gian và kinh tế thì Nano bạc chuẩn hóa đang là giải pháp hoàn hảo nhất cho kiểm soát nhiễm trùng hiện nay. Cũng chính những lợi ích to lớn mà Nano bạc mang lại mà dẫn đến tình trạng sử dụng không kiểm soát các dạng Nano bạc chưa chuẩn hóa, tiềm ẩn những mối lo về an toàn cho người sử dụng.
Những nguy hiểm khi không sử dụng Nano bạc chuẩn hóa
Tuy Nano bạc được coi là giải pháp tối ưu cho điều trị nhiễm trùng hiện nay nhưng không sử dụng Nano bạc chuẩn hóa lại dẫn đến sự giảm tác dụng cũng như thể hiện độc tính trên cơ thể con người. Chỉ những Nano bạc chuẩn hóa mới đủ điều kiện được sử dụng trong y dược- lĩnh vực cần hiệu quả đi đôi với sự an toàn tuyệt đối. Khi sử dụng Nano bạc chưa chuẩn hóa có thể giảm tác dụng điều trị, kéo dài thời gian hồi phục, hay gặp phải độc tính khi tích tụ nhiều bạc vượt quá mức thải độc của cơ thể.
Giảm hiệu quả kháng khuẩn khi chưa sử dụng Nano bạc chuẩn hóa: Khi sử dụng Nano bạc chưa đủ nồng độ tối thiểu ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn sẽ dẫn đến tình trạng:
- Giảm hiệu quả tiêu diệt vi khuẩn, virus của dung dịch sát trùng. Do đó không sử dụng Nano bạc chuẩn hóa kéo dài thời gian điều trị bệnh, làm lãng phí nhân lực, kinh tế cho công tác chăm soc.
- Tạo cơ hội cho các vi khuẩn thường trú gây nhiễm trùng cơ hội, làm nặng hơn các tình trạng nhiễm trùng mà còn gây biến chứng nặng hơn dẫn đến nhiễm trùng toàn thân.
- Nguy hiểm hơn khi tiếp xúc lâu dài với các chất diệt khuẩn với nồng độ dưới ngưỡng sẽ tạo điều kiện vi khuẩn, virus sinh ra cơ chế đề kháng, giảm độ nhạy cảm với Nano bạc ở mọi nồng độ.
